Năm 2020 bắt nguồn cho thập niên mới của thế kỷ 21, bắt nguồn cho sự thay đổi, chuyển mình của nhiều ngành nghề, lĩnh vực của xã hội. Riêng với thể thao, năm 2020 là cột mốc mới để chúng ta bắt đầu vươn mình, chinh phục những mục tiêu dang dở và hướng đến những thành công mới.
Trong sắc xuân phơi phới ở thành phố mang tên Bác, Phóng viên Thạch Nguyễn của báo Vietnam9.net có dịp được trò chuyện cùng ông Nguyễn Việt Hòa – HLV Đội tuyển Billiards Việt Nam tại phòng tập của Đội tuyển Billiards Việt Nam (đường Nguyễn Du, quận 1, TP HCM). Ông được xem như một người tiên phong trong việc đưa Billiards Việt Nam chuyển mình và vươn tầm trên bản đồ thế giới.
Ông Nguyễn Việt Hòa, sinh ra và lớn lên tại TP Hồ Chí Minh, là người gắn bó với Billiards Việt Nam từ những ngày còn sơ khai. Hiện nay, ông đang là HLV trưởng của đội tuyển Billiards Việt Nam. Dưới bàn tay ông, thế giới đã biết đến những cơ thủ Việt Nam như Trần Quyết Chiến, Nguyễn Quốc Nguyện hay Ngô Đình Nại. Ông được xem như “Cha nuôi” của tất cả các thành viên trong đội tuyển. Ở gia đình ấy, ông có một cái tên còn thân thuộc và thương mến hơn: Ông Bầu.
– Thưa ông, lương duyên nào đã đưa ông đến với Billiards?
– Tôi đã có niềm đam mê với Billiards từ lúc còn nhỏ, đặc biệt là những nội dung của Carom. Giai đoạn năm 1966 – 1967, nhà tôi có bàn Billiards Carom nên tôi đã sớm chơi môn này, khởi đầu là môn Libre.
Tôi đến với Billiards hoàn toàn tự nhiên, có lẽ dòng máu đam mê đã có sẵn trong tôi. Từ đó, tôi biết những gì tôi làm việc và cống hiến cho đến hiện tại luôn vì tình yêu cho môn thể thao nghệ thuật này.
– Trong nhiều năm qua, ông đã luôn đồng hành cùng đội tuyển Billiards Việt Nam trên tất cả các chặng đường, ông đánh giá thế nào về sự phát triển của Billiards Carom Việt Nam trong những năm gần đây?
– Những năm gần đây, Billiards Carom Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc trên toàn thế giới. Những cơ thủ Việt Nam đầu tiên của Việt Nam tranh tài ở đấu trường thế giới như Lý Thế Vinh, Dương Anh Vũ hay Trần Chí Thanh đóng vai trò tiên phong, từ đó khơi nguồn cho thế hệ vàng của Trần Quyết Chiến, Nguyễn Quốc Nguyện, Ngô Đình Nại, Nguyễn Đức Anh Chiến như ngày hôm nay.
Các cơ thủ đã tập luyện với những giáo án và phác đồ chuẩn hơn, với điều kiện gần như đạt đến tiêu chuẩn của quốc tế. Hơn nữa, họ có tâm lý vững vàng được rèn luyện thông qua việc cọ xát ở những giải thi đấu. Đây là những điều kiện cần để có thể thi đấu tốt và giành được thành tích.
Sở dĩ Billiards Việt Nam có được sự tiến bộ như ngày hôm nay, là do được sự quan tâm và đầu tư đúng mức của Sở Văn hóa & Thể thao TP. Hồ Chí Minh, của Tổng cục thể dục thể thao Việt Nam, song song bên cạnh đó là sự quyên góp của các mạnh thường quân, các nhà tài trợ. Tất cả những yếu tố này đều nhằm đưa Billiards vươn xa, vươn cao và trở thành một quốc gia mạnh về Billiards.
– Các cơ thủ Việt Nam đã thi đấu ở đấu trường quốc tế, trong đó hầu hết là các địa điểm ở nước ngoài. Ông đã chuẩn bị tất cả mọi thứ như thế nào?
– Các tuyển thủ Việt Nam khi xuất ngoại, ngoài sự chuẩn bị của mỗi cá nhân, đều phải hoàn tất rất nhiều thủ tục để có được một chuyến đi trọn vẹn.
Thủ tục hành chính là điều phải được quan tâm thực hiện, đặc thù là các vận động viên ở tỉnh, phải có công văn của Tổng cục Thể dục Thể thao kết hợp cùng với sự đồng ý của tỉnh nhà, vận động viên đó mới được phép đi thi đấu. Những vấn đề này mất khá nhiều thời gian, do đó tôi luôn đặt ưu tiên để hoàn thành những thủ tục này trước nhất.
Về Visa, đây là một yếu tố hết sức quan trọng vì không có Visa thì chúng ta không thể đi. Điển hình như trường hợp của WorldCup Porto năm 2018, đoàn Việt Nam không có ai tham dự giải vì lý do chính là không có Visa của Bồ Đào Nha đúng hạn.
Bên cạnh đó, các vấn đề về kinh phí, về sự chuẩn bị nơi ở, ăn uống, sinh hoạt và tập luyện đều đều được tôi chuẩn bị cho các cơ thủ kỹ càng, chu đáo để bảo đảm cho họ tập trung tốt nhất vào thi đấu.
Một vấn đề cực kỳ quan trọng thường hay phát sinh đó là vấn đề nội bộ. Trong một giải đấu, việc các cơ thủ Việt Nam phải gặp nhau và loại nhau là một điều hết sức bình thường. Do đó, tôi phải chuẩn bị công tác tư tưởng ở mỗi giải đấu cho các thành viên. Tất cả vinh quang chúng ta giành được không chỉ riêng mỗi cá nhân, vinh quang dành cho cả tập thể, cho Việt Nam.
– Ông luôn đồng hành và đi cùng đội tuyển trong mọi giải đấu quốc tế, trong đó hầu hết là các chuyến đi nước ngoài, điều này có ảnh hưởng gì đến gia đình của ông không?
Tôi là một người may mắn. Tôi không giỏi nhưng tôi có được sự hỗ trợ gia đình, của các ban ngành, các tổ chức, và tất cả mọi người có tâm huyết, đam mê về Billiards. Công việc thường xuyên xa nhà, nhưng vợ và gia đình hoàn toàn ủng hộ tôi. Tôi không phải là một người giỏi về ngôn ngữ, về thủ tục hành chính… Vợ tôi là người đóng vai trò quan trọng nhất”.
– Ông có thể cho khán giả biết một kỷ niệm đáng nhớ trong sự nghiệp của ông?
Tôi đã làm việc, tôi đã cống hiến, tôi đã sống một cuộc đời vì Billiards. Những kỷ niệm trong tôi rất nhiều, nhưng điều làm tôi nhớ và day dứt đến ngày hôm nay, là vì một sai lầm đã phạm phải.
Đó là năm 2000, cũng là thời điểm diễn ra giải vô địch Quốc gia. Một người làm công tác huấn luyện như tôi đã cố ý sắp xếp kết quả của một trận đấu. Vì theo tính toán của tôi, người mà tôi chọn để thắng sẽ có đủ khả năng để đương đầu với đối thủ tiếp theo ở vòng sau.
Tôi đã phải chứng kiến sự đau đớn của cậu ta, những giọt nước mắt không ngừng rơi. Sự sắp đặt đó đã giết chết đi sự cố gắng của một con người, là sự xúc phạm cực kỳ nghiêm trọng đến cơ thủ cũng như các khán giả, và là một hành động phá vỡ đi cái đẹp và tinh thần cao thượng của thể thao.
Cậu ấy vẫn luôn tốt với tôi, điều đó làm tôi day dứt đến tận bây giờ. Từ đó, sự trung thực là yếu tố tiên quyết tôi đặt ra cho bản thân mình. Tất cả các cơ thủ đều xứng đáng là chính họ, và họ sẽ thi đấu hết mình để chứng tỏ tinh thần thể thao và năng lực của bản thân mình.
– Hàn Quốc hiện nay được biết đến như là một nước có nền Billiards phát triển vượt bậc. Ông có thể cho khán giả biết thêm về cường quốc này được không?
– Billiards ở Hàn Quốc đã được xem như một nền công nghiệp, nơi đây thực sự là một thiên đường về Billiards cho tất cả những người đam mê bộ môn nghệ thuật này. Với hơn 10 triệu người chơi và hàng trăm nghìn câu lạc bộ trên khắp cả nước, chúng ta dễ dàng có thể bắt gặp một cao thủ bất kỳ ở nơi đây.
Quy cách và hệ thống tổ chức Billiards ở Hàn Quốc rất quy chuẩn và chặt chẽ. Mỗi tỉnh có một Liên đoàn Billiards được đặt dưới sự quản lý chung của Liên đoàn Billiards Hàn Quốc KBF. Hơn thế nữa, Hàn Quốc rất có tiếng nói ở Liên đoàn Billiards Châu Á – ACBC, do đó, tất cả các khâu về quản lý, tổ chức đào tạo và thi đấu của Hàn Quốc đều rất bài bản, chuyên nghiệp.
Với số lượng rất nhiều trung tâm, trường lớp đào tạo về Billiards cho thế hệ trẻ, Hàn Quốc luôn có đủ thế hệ trẻ để kế thừa và tiếp nối. Những gương mặt nổi bật có thể kể đến như Kim Haeng Jik (5 lần vô địch giải trẻ thế giới) hay Cho Myung Woo (4 lần vô địch giải trẻ thế giới).
Hầu hết các công ty chuyên về Billiards đều có trụ sở ở Hàn Quốc, tận dụng thế mạnh sẵn có tại đất nước có lượng người chơi Billiards đông nhất thế giới, họ đang ngày càng phát triển và đưa hình ảnh của mình đến khắp các thị trường toàn cầu. Các công ty về Billiards ở Châu Âu đang ngày càng bị thu hẹp thị phần, họ vấp phải sự cạnh tranh quá khốc liệt đến từ các đối thủ ở xứ sở kim chi.
– Liên đoàn Billiards thế giới UMB (Union Mondiale de Billiard) và Liên đoàn thể thao Billiards thế giới WCBS (World Confederation of Billiards Sports) vẫn đang đấu tranh để Billiards được góp mặt ở sân chơi Olympic, ông nghĩ sao về các chiến dịch này?
– Việc đấu tranh đưa các nội dung thi đấu của Billiards vào Olympic không phải là một câu chuyện mới. Những cuộc vận động của UMB và WCBS đã kéo dài nhiều thập niên qua. Trong đó, tổ chức rất quan trọng WCBS là đại diện cho ba nội dung chính Carom, Pool và Snooker trực thuộc Ủy ban Olympic.
Họ cùng nhau tổ chức những giải đấu nhằm “ghi điểm” với Ủy ban Olympic như World Games hay World Team Trophy, nhưng tất cả vẫn dừng lại ở một suất dự bị.
Các môn thể thao muốn góp mặt ở Olympic phải tuân thủ theo những yêu cầu mà Ủy ban Olympic đưa ra. Những môn thi đấu phải có yếu tố về đối kháng và thể chất, vì Olympic là đấu trường nơi các dân tộc thể hiện sức mạnh nòi giống của mình.
Hơn nữa, phải đáp ứng điều kiện về việc có một tổ chức thống nhất, số lượng giải đấu của mỗi năm cho cả nam và nữ ở tất cả các nội dung, và công tác đào tạo thế hệ trẻ theo tiêu chuẩn Olympic.
Với mỗi vận động viên, vinh quang cuối cùng họ có thể chạm đến là chiếc huy chương vàng của Olympic. Chúng ta vẫn tiếp tục vận động, chúng ta vẫn tiếp tục ghi dấu và chờ đợi, để một ngày sớm nhất trong tương lai, Billiards sẽ là một môn thi đấu chính thức của Thế vận hội.
– Thế giới Billiards Carom hiện tại đang bị chia đôi bởi hai tổ chức là UMB và PBA (Professional Billiards Association), ông có thể cho chúng tôi biết thêm về cuộc chiến giữa họ như thế nào không?
– Năm 2019 là năm mà PBA thành lập, với cái tên là một Tổ chức Billards Chuyên nghiệp. Họ gửi lời mời thi đấu đến các cơ thủ hàng đầu thế giới bằng những hợp đồng giá trị. Trong đó, cơ thủ tiêu biểu nhất của PBA là Frederic Caudron.
Ở Việt Nam có hai cơ thủ chơi cho PBA là Dương Anh Vũ và Mã Minh Cẩm. Theo quy định, hai cơ thủ này sẽ không được phép tham dự tất cả những giải đấu của tính điểm của UMB các giải do UMB tổ chức.
UMB và PBA mâu thuẫn bởi rất nhiều yếu tố, trong đó việc không thống nhất được là số lượng các giải đấu được tổ chức mỗi năm. UMB có 7 chặng Worldcup và 1 World Championship, ngoài ra có có nhiều giải Master lớn dành cho những cơ thủ nằm trong top 20. PBA hiện tại có 12 Tour đấu mỗi năm và 1 Tour Final. Chung quy hai Tổ chức có xấp xỉ 30 giải lớn mỗi năm, một tần suất thi đấu quá dày đặc.
Một vấn đề quan trọng nữa là Truyền thông, khi cả UMB và PBA đều có riêng cho mình những đối tác truyền thông hoàn toàn đủ năng lực để hợp tác. Kozoom hiện tại là đối tác truyền thông của UMB còn với PBA, họ làm việc với Billiards TV. Cả UMB và PBA đều không thống nhất được việc lựa chọn đối tác truyền thông chung, dẫn đến việc tìm tiếng nói chung của cả hai đi vào ngõ cụt.
– Có ý kiến cho rằng, hiện nay Việt Nam đã trở thành cường quốc Billiards, ông nghĩ sao về nhận định này?
– Cuối năm 2015, Billiards Việt Nam có 8 người lọp top 100 thế giới, trong đó người xếp cao nhất là cơ thủ Trần Quyết Chiến với thứ hạng 11. Đến cuối năm 2018, Việt Nam đã có hai người góp mặt trong top 10 của thế giới là Trần Quyết Chiến và Nguyễn Quốc Nguyện.
Việc các cơ thủ Việt Nam tiến bộ vượt bậc trong thời gian gần đây là một minh chứng rõ ràng cho thế mạnh của Billiards Việt Nam. Họ đã có thể đánh bại được những cơ thủ sừng sỏ nhất, họ đủ khả năng giành được những huy chương danh giá nhất và họ đã có được nhà vô địch của một giải đấu thế giới.
Với những tấm huy chương đồng World Championship của Mã Minh Cẩm (2017), Nguyễn Quốc Nguyện (2018) và gần nhất là tấm huy chương bạc danh giá của Nguyễn Đức Anh Chiến (2019); cùng với đó là các huy chương Worldcup của Ngô Đình Nại, Nguyễn Quốc Nguyện và chức vô địch Worldcup của Trần Quyết Chiến tại TP Hồ Chí Minh năm 2018, Việt Nam khẳng định vị thế của một nước mạnh trong châu lục và trên thế giới.
Con đường trở thành một cường quốc Billiards không phải là câu chuyện một sớm một chiều. Ngoài thế hệ vàng hiện tại, chúng ta còn phải luôn có lớp trẻ để kế thừa. Song song với đó là vấn đề tổ chức, đào tạo và một sự chuẩn hóa xuyên suốt trong công tác phát triển Billiards. Con đường trở thành cường quốc còn rất dài, nhưng chúng ta đang có những bước đi đúng hướng.
Cám ơn ông về buổi chia sẻ này.
Bài: Thạch Nguyễn
Đồ họa: Kim Thành